Kurbiyet ne demek TDK ?

Özet: TDK’da “kurbiyet” temelde “yakınlık” anlamını taşır; kelime Arapça “kurb” kökünden gelir ve tasavvufta “kulun Allah’a manevî yakınlığı” bağlamında kullanılır. ([sozluk.mollacami.com][1])

Bazı kelimeler var ki, insan kalabalığın ortasında bile kendini daha yakın hissetsin diye icat edilmiş gibidir. “Kurbiyet” de onlardan: kulağına yumuşak, zihnine derin, gündelik dilde ise sürprizli. Bugün birlikte “Kurbiyet ne demek TDK?” sorusunun peşine takılalım; kökeninden bugüne uzanalım, dijital çağda ve gelecekte nasıl yankılandığını konuşalım. Hadi, çaylar tazelensin; dilin kalbinde kısa bir yürüyüşe çıkıyoruz.

Kurbiyet ne demek TDK? Kısa ve net cevap

TDK çizgisindeki sözlüklerde “kurbiyet”in temel karşılığı “yakınlık”tır. Klasik lügatlarda da aynı anlam korunur; ayrıca tasavvuf dilinde “kulun Allah’a manevî yakınlığı” şeklinde özel bir kullanım kazanır. :contentReference[oaicite:1]{index=1}

Köken: Arapça kurb ve Türkçedeki serüveni

Kelimenin kökü Arapça kurb (“yakınlık”). Osmanlı Türkçesiyle birlikte gündelik ve edebî dile girmiş, “kurb-i …” kalıplarıyla tamlamalar yapmış; zaman içinde yalın biçimi “kurbiyet” hem resmî yazışmalarda hem de dinî-metafizik metinlerde yer etmiş. Tasavvuf literatürü, zıt anlamlısı “bu’d/bu’diyet” (uzaklık) ile birlikte kelimeye geniş bir manevî alan açar: Kurbiyet, kulun niyet, ibadet ve ihsan bilinciyle “yakınlaşma” çabasıdır. :contentReference[oaicite:2]{index=2}

Günümüzdeki yansımalar: Dilde nostalji, iletişimde bağ

“Kurbiyet” bugün sokağın dilinde her gün karşınıza çıkmayabilir; ama doğru bağlamda güçlü bir nüans kazandırır. “Yakınlık” deyip geçmekle “kurbiyet” demek aynı tınıyı vermez: ikincisi, psikolojik ve kültürel bir boyutu çağırır. Bir mailde mesafeyi zarifçe kısaltmak isterseniz “size duyduğum kurbiyet” demek, hem saygı hem sıcaklık taşır. Duygusal ilişkilerde de benzer: “Kurbiyet” fiziksel mesafeden çok, ortak niyet ve ortak dikkatle kurulan bir yakınlıktır.

Beklenmedik bağlantılar: UX, psikoloji ve şehir hayatında kurbiyet

— UX ve içerik tasarımı: Dijital ürünlerde “yakınlık” ilkesi (öğelerin birbirine yakın yerleşmesiyle ilişki kurulması) kullanıcıya zihinsel kurbiyet sağlar. Ekranda doğru gruplanmış bileşenler, metinle görselin “yan yana” duruşu—tümü sezgisel yakınlık yaratır.

— Psikoloji: Sosyal psikolojide “yakınlık etkisi” (proximity effect), fizikî veya algısal yakınlığın insanlar arasındaki çekimi artırdığını söyler; kurbiyetin duygusal izdüşümü budur.

— Şehir ve mimari: Mahalle, yalnızca coğrafya değil; yürünebilirlik, ortak meydanlar ve kapı önünde selamlaşma kültürü kurbiyet üretir. Betonun içinde insan ölçeğini koruyabildiğiniz kadar, şehir sıcak kalır.

Tasavvufî derinlik: Kurbiyet ile akrebiyet arasındaki çizgi

Tasavvuf metinlerinde iki kavram yan yana anılır: “Kurbiyet” (kulun Allah’a yakınlaşma çabası) ve “akrebiyet” (Allah’ın kula olan yakınlığı). Birincisi insanın yolculuğunu, ikincisi ilahî merhametin kuşatıcılığını vurgular. Bu ayrım, kelimenin sıradan “yakınlık”tan daha fazlasını taşıdığını—niyet, yön ve arayış içerdiğini—hatırlatır. :contentReference[oaicite:3]{index=3}

Bugünün dili: Modern metinlerde “kurbiyet”i nerede, nasıl kullanmalı?

1) Resmî metinler: Tez, rapor veya davetiyelerde “yakın ilişki/temas” demek yerine “kurumsal kurbiyet”, “akademik kurbiyet” gibi tamlamalar metne zarafet katar.

2) Edebî/deneme üslubu: “Şehrin bana kurduğu kurbiyet” gibi imgeler, mekânla duygu arasında köprü kurar.

3) Dinî/manevî içerik: İbadet, niyet ve ahlâk bağlamında “kurbiyet” kök anlamına en uygun zemindedir; aşırılığa kaçmadan, bağlamı berrak tutmak önemlidir.

Gelecek: Yapay zekâ, artırılmış gerçeklik ve kurbiyetin yeni yüzü

Yarın ekrana değil, gözlük camına düşen bildirimler; sadece sesinizi değil, duygunuzu okuyan asistanlar; konuma göre değişen içerikler… Tüm bu senaryolarda asıl mesele teknoloji değil, kurbiyetin niteliği olacak. İnsanla sistem arasındaki mesafeyi kapatmak kolay; sıcak ve güvenli bir yakınlık kurmak zor. “Veri” ile “gönül” arasında etik bir köprü gerektiğinde, kurbiyet kavramı bize pusula olur: Yakınlık kurarken sınırları gözetmek, özneyi merkezde tutmak.

“Kurbiyet” ile “yakınlık” aynı mı? Neden bu kelimeyi tercih edeyim?

İkisi aynı anlam kümesinde dursa da “kurbiyet”, kültürel derinliğiyle cümleye farklı bir tını verir. Bu kelimeyi seçmek, sadece mesafeyi değil, niyeti ve yönü de işaret eder. Bir topluluğa katılırken “aramızda kurulan kurbiyet” demek, ortak değerler, ritüeller ve dil üzerinden örülen yakınlığı tarif eder. Kısacası, kelime; zihinsel, duygusal ve manevî katmanları aynı çemberde toplar.

Kısa sözlük notu

— Anlam çekirdeği: Yakınlık. :contentReference[oaicite:4]{index=4}

— Köken: Arapça kurb “yakınlık”. :contentReference[oaicite:5]{index=5}

— Tasavvufî bağlam: Kulun Allah’a yakınlığı (kurbiyet) / Allah’ın kula yakınlığı (akrebiyet). :contentReference[oaicite:6]{index=6}

Son söz: Dil, mesafeyi kısaltmanın en zarif yolu

“Kurbiyet ne demek TDK?” sorusu bir sözlük maddesinden fazlasını açıyor: Kelimelerin, ilişkilerimizin ritmini nasıl etkilediğini. Bir arkadaş grubunda, bir toplulukta, bir şehirde—yakınlık sadece metreyle ölçülmüyor; niyetle, dikkatle, dille ölçülüyor. Şimdi top sizde: Günlük dilinizde “kurbiyet”e yer açar mısınız? Yorumlarda buluşalım; belki de aramızdaki asıl mesafeyi kelimeler kapatır. :contentReference[oaicite:7]{index=7}

::contentReference[oaicite:8]{index=8}

[1]: https://sozluk.mollacami.com/kucuk-lugat/kurbiyet.html?utm_source=chatgpt.com “kurbiyet nedir, kurbiyet; ne demek, kurbiyet hakkinda bilgi, kurbiyet …”